پوشش داخلی رحم (endometrium) لایه‌ای است که درونی‌ترین بخش رحم را تشکیل می‌دهد. وظیفه آن پایداری و حمایت از بارداری در مراحل اولیه است. هنگامی که قطعاتی از پوشش آندومتر در خارج از حفره رحم یافت می‌شوند، به این وضعیت اندومتریوز (endometriosis) گفته می‌شود.
علت‌شناسی
علت دقیق این وضعیت مشخص نیست، اما نظریه‌های غالب شامل قاعدگی رتروگراد (retrograde menstruation) است که در آن قطعات آندومتر از طریق لوله‌های فالوپ به داخل شکم رانده می‌شوند و انتشار لنفاوی موضعی. نواحی تحت تأثیر می‌توانند شامل تمام اعضای شکمی باشند، اما معمولاً تخمدان‌ها، مثانه، لوله‌های فالوپ و لیگامان‌های حمایتی رحم را درگیر می‌کنند. نقاط کمتر شایع درگیری ممکن است شامل ناف، جای زخم‌های جراحی و امنتوم (omentum) باشند.
علائم و آسیب‌شناسی
هر ماه، به دلیل تأثیرات هورمونی، ضایعات از طریق تغییراتی چرخه‌ای عبور می‌کنند که در نهایت به تشکیل بافت زخم و چسبندگی‌ها منجر می‌شود. این فرآیند چرخه‌ای و زخم‌سازی باعث التهاب مزمن و درد می‌شود.
عوامل خطر
عوامل خطر شامل سن پایین شروع قاعدگی، چرخه‌های قاعدگی کوتاه‌تر، سابقه خانوادگی، جریان قاعدگی طولانی‌تر، شاخص توده بدنی پایین و عدم بارداری (nulliparity) است.
شیوع و علائم بالینی
اندومتریوز حدود ۶٪ تا ۱۰٪ از زنان در سنین باروری را تحت تأثیر قرار می‌دهد. علائم بالینی ممکن است غیر اختصاصی و متغیر باشند، اما می‌توانند شامل خستگی، درد لگنی چرخه‌ای، درد در هنگام مقاربت، درد شکمی، درد مزمن، قاعدگی‌های دردناک، یا درد هنگام حرکات روده یا پر بودن مثانه باشند. این وضعیت همچنین می‌تواند کاملاً بدون علامت باشد و تنها به صورت ناباروری (که حدود یک‌سوم بیماران را تحت تأثیر قرار می‌دهد) یا به عنوان یک یافته تصادفی در زمان یک جراحی نامرتبط ظاهر شود. گاهی اوقات با جهش‌های سوماتیک در ژن‌های ARID1A، PIK3CA، KRAS، یا PPP2R1A مرتبط است.
موضوعات مرتبط
اندومتریوز پوستی (cutaneous endometriosis)، اندومتریوز قفسه سینه (thoracic endometriosis)